Vlak na de Tweede Wereldoorlog schreef Aldo Leopold, een Amerikaanse ecoloog, een boekje over zijn boerderij in Wisconsin: A Sand County Almanac. Met dat boekje wilde hij mensen liefde bijbrengen voor de plek waar ze leven, en voor de planten, bomen en dieren in hun omgeving. Zo schrijft hij bijvoorbeeld over het omzagen van een boom, die door bliksem was getroffen. Bij iedere jaarring waar de zaag doorheen gaat bedenkt hij zich wat die boom meegemaakt moet hebben.
Belangrijk voor Leopold is dat de plek waar we wonen meer is dan een lapje grond. Wij, mensen, zijn opgenomen in een ecologische gemeenschap. Inmiddels zijn we ons daar veel meer bewust van, gelukkig. De bodem zit vol met bijvoorbeeld springstaarten, regenwormen en schimmels die in symbiose leven met planten en bomen. En ook boven de grond is er volop leven. Denk eens aan al die insecten, die van de ene bloem naar de andere vliegen. Zonder hen kunnen we niet bestaan.
Helaas zijn wij, moderne mensen, die innige verbondenheid met de aarde vaak kwijtgeraakt. Zeker als we in de stad leven of in een Vinexwijk waarin grond doorgaans niet meer is dan een vloer van stoeptegels en asfalt. In de Bijbel wordt echter heel anders gesproken over grond. Mens en aarde, Adam en adamah, horen bij elkaar (Genesis 2:7). We zijn uit de akker genomen en keren tot de akker terug.
Neem eens de tijd om te kijken naar de hommels die nu weer uitvliegen en geniet van planten die spontaan opkomen in het plantsoen of in je tuin. Waarom iedere twee weken je gazon maaien als je er ook een bloemrijk grasveld van kan maken? Planten, insecten en andere dieren zijn medebewoners van deze aarde, die je iedere dag weer opnieuw kunt begroeten. Net als jij zijn ze er tot eer van God.
Liefde voor de plek waar je woont is belangrijk, juist nu de biodiversiteit razendsnel afneemt. Stewardship, het Engelse woord voor rentmeesterschap, veronderstelt een relatie tussen mens en grond. Het is afgeleid van stig en van weard. Stig betekent huis of woonplaats. En weard verwijst naar ons Nederlandse woord waard. We mogen gastheer en gastvrouw zijn. Schep daarom de juiste condities en grijp in als dat nodig is. Laat op de plek die jij mag beheren de aarde tot bloei komen.
Jan van der Stoep, bijzonder hoogleraar christelijke filosofie aan Wageningen University & Research