Martha heeft al een A4tje voor zich liggen als ik kom voor het gesprek. Een overzicht wat zij in hun huishouden allemaal doen aan ‘duurzamedingen’: 15 x milieubewuste zaken en 6x sociale zaken. D.w.z. dat zij twee aspecten zien aan het ‘containerbegrip’ duurzaamheid nl. dat het gaat om zowel milieubewust handelen als om sociaal handelen.
“Het gaat voor ons om verbindingen, zegt Martha enthousiast, want als je verder en breder kijkt dan zie je hoe in de natuur alles met elkaar is verbonden.” Dat staat tegenover het onbegrip dat er ook is bij veel mensen, niemand ziet ’t, zo lijkt het soms. Wij doen ingrepen in onze omgeving, maar overzien de gevolgen niet op het geheel. “We wonen en leven in zo’n mooie natuurlijke omgeving hier en dat beleven, waarderen en ontdekken, dan begrijpen we duurzaamheid beter en weet je waar je het voor doet!”
Toen zij samen dit overzichtslijstje maakten, zegt Martha, ontdekten ze hoeveel ze eigenlijk al duurzaam doen! Zij hebben een biologische tuin waar de stengels blijven staan ’s winters voor alle insecten die in die holle stengels kruipen of zich verstoppen voor de eksters. Zo’n tuin is veel meer onderhoudsarm dan een versteende tuin, volgens haar. Er staat een regenton voor hun watergebruik en warm water wordt gemaakt in de 2 zonneboilers op het dak. De 8 zonnepanelen leveren binnen 1 jaar dat ze nu liggen meer dan ze nodig hebben en draait de meter terug. De was hangt altijd buiten te drogen, dat voorkomt een droogtrommel die energie slurpt en ook een afwasmachine ontbreekt. En als die een keer zou komen dan moeten er bioblokjes worden gezocht voor de zeep… Vrijwel al hun schoonmaakspulletjes zijn afbreekbaar en er is pas een ouderwetse zeepklopper gekocht. Allerlei handige flesjes met enorm schadelijke chemische reinigingsmiddeltjes voor wasbak, douchebak, ruiten en glanzende oppervlakten worden sowieso geweerd. Dat merk dat al die verschillende middeltjes netjes op een rij heeft staan in alle supermarkten mag hier niet genoemd worden, maar het is eigenlijk schandalig dat het allemaal zo maar mag worden verkocht, want het is schadelijker dan de RoundUp die inmiddels wel verboden is geworden… daar zijn we het gauw over eens.
Hun ‘duurzaeme lijssie’ herinnert me aan de Bucket-lijst die we verspreid hebben onder onze kerkleden, vertel ik. Elk huishouden kan zo afvinken wat er al gedaan wordt en wat nog to-do is. Reuze handig om in de keuken op te prikken! O, die mokokė… zo ontdekken we allemaal wat we zelf elke dag kunnen bijdragen aan het behoud van de aarde, want voor Jaap & Martha is een heel belangrijk aspect het overdragen van de aarde aan de volgende generatie, hoe klein ook de druppel is die wij bijdragen. En dan geen ‘gestripte aardbol’ maar een intacte… “En dat is het sociale aspect wat we bedoelen, zegt ze, samenwerken waar dat kan in onze zo groene leefomgeving, ons inzetten voor het dorp, spullen brengen naar de hergebruik-winkels zoals Woord & Daad, de rommelmarkt of de Roemenië schuur.” Zo kunnen we ons steeds beter oriënteren op allerlei mogelijkheden die er inmiddels zijn en ideeën opdoen, zoals de schoonmaakdoekjes-met-0%microplastics die we hebben of de waterfilter op de uitgangspijp van de wasmachine die 90% van die microplastics opvangt! Dit is voor mij een nieuw ideetje: mokokē …(www.wasmachinefilter.nl/nl; )
Als ik weg ga via de voortuin, krijg ik nog gauw een pol planten mee, die uit een tuin komt van iemand die al z’n tuinplanten bij de milieustraat wilde dumpen. Om te kunnen verstenen… maar nu zijn ze i.i.g gered. Zo houden we samen ons dorp nog groen. Martha heeft tot slot nog een advies: “juist als kerk-in-het-dorp hebben jullie een enorm potentieel aan mensen en gebouwen om vanuit jullie visie en geloof vele bijdragen te leveren aan het duurzaamheidsideaal in Oostkapelle!”
Is getekend, Hroene Pier.
(Jaap was tot vorig jaar voorzitter van de Dorpsraad en Martha is oprichter van de stichting Tuys.)